Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB): Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

OKB Nedir?

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), tekrarlayan, istenmeyen düşünceler (obsesyonlar) ve/veya belirli davranışları tekrar tekrar yapma zorunluluğu (kompulsiyonlar) ile karakterize edilen bir anksiyete bozukluğudur. Bu durum, kişinin günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyebilir ve önemli ölçüde zaman alabilir.

Obsesyonlar

Obsesyonlar, kişinin kontrol edemediği, sık sık ortaya çıkan ve genellikle rahatsız edici düşünceler, dürtüler veya imgelerden oluşur. Bu obsesyonlar genellikle kaygı yaratır ve kişi, bu düşünceleri görmezden gelmek veya bastırmak için kompulsiyonlara başvurur.

Yaygın Obsesyonlar:

• Temizlik ve Kirlenme Korkusu:

  Mikrop veya kirlenme korkusu, sürekli temizlenme ihtiyacı yaratır.

• Düzen ve Simetri:

  Eşyaların belirli bir düzen içinde olması gerektiği düşüncesi.

• Zarar Verme Korkusu:

  Kendine veya başkalarına zarar verme korkusu.

• Dini ve Cinsel Obsesyonlar:

  Kişinin ahlaki veya dini değerlere aykırı düşünceler veya cinsel içerikli obsesyonlar.

Kompulsiyonlar

Kompulsiyonlar, obsesyonların yarattığı kaygıyı azaltmak veya korkulan bir olayı önlemek için yapılan tekrarlayıcı davranışlar veya zihinsel eylemlerdir. Bu davranışlar genellikle geçici bir rahatlama sağlar, ancak obsesyonlar tekrarlandığında yeniden başlar.

Yaygın Kompulsiyonlar:

• Aşırı Temizlik ve Yıkama:

  Ellerin veya eşyaların sık sık yıkanması.

• Kontrol Etme:

  Kapıların kilitli olup olmadığını, ocağın kapalı olup olmadığını defalarca kontrol etmek.

• Sayma ve Tekrarlama:

  Belirli sayılarda sayma veya belirli kelimeleri, duaları tekrar etme.

• Düzenleme:

  Eşyaları belirli bir sıraya veya simetriye göre düzenleme.

OKB Belirtileri

OKB belirtileri, obsesyonların ve kompulsiyonların yoğunluğu ve sıklığına bağlı olarak kişiden kişiye değişebilir. Ancak, genel olarak aşağıdaki belirtiler gözlemlenebilir:

1. Tekrarlayan ve İstenmeyen Düşünceler:

   Obsesyonlar, sık sık ve yoğun bir şekilde ortaya çıkar ve rahatsızlık verir.

2. Zorunlu Davranışlar:

   Kişi, obsesyonların yarattığı kaygıyı azaltmak için belirli ritüelleri veya davranışları tekrar eder.

3. Zaman Kaybı:

   OKB, kişinin günlük işlerini ve aktivitelerini ciddi şekilde engeller, önemli ölçüde zaman kaybına neden olur.

4. Sosyal ve Mesleki Etkiler:

   OKB, kişinin sosyal ilişkilerini ve iş hayatını olumsuz yönde etkileyebilir.

5. Ruh Hali Değişiklikleri:

   Kişi, sürekli kaygı, stres ve depresyon hissedebilir.

Tedavi Yöntemleri

OKB tedavisinde en yaygın yöntemler, psikoterapi ve ilaç tedavisidir. Tedavi, belirtilerin şiddetine ve kişinin bireysel ihtiyaçlarına bağlı olarak değişebilir.

Psikoterapi:

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT):

  OKB tedavisinde en etkili yöntemlerden biridir. Bu terapi, obsesyonları ve kompulsiyonları tanımayı, bunlarla başa çıkmayı ve davranışları değiştirmeyi amaçlar.

• Maruz Bırakma ve Tepki Önleme (MBTÖ):

  Kişinin kaygı yaratan durumlardan kaçınmasını engelleyerek obsesyonlarla başa çıkma yeteneğini artırır.

İlaç Tedavisi:

• Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI’lar):

  OKB tedavisinde yaygın olarak kullanılan antidepresan ilaçlardır.

• Trisiklik Antidepresanlar:

  Bazı durumlarda kullanılabilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilen bir anksiyete bozukluğudur. Ancak, doğru tedavi ve destekle belirtiler yönetilebilir ve kişi daha iyi bir yaşam sürdürebilir. OKB belirtileri gösteren kişilerin bir sağlık profesyoneline başvurması önemlidir. Tedavi süreci, kişiye özel olarak düzenlenir ve genellikle psikoterapi ile ilaç tedavisinin bir kombinasyonunu içerir.